Ertunan (Poyraz) Konağı

Yaşanmışlıkların iç içe geçtiği, kültürel kimliğinin korunmuşluk öğesi, geçmiş ve geleceğin şimdiki zamanda buluştuğu yaşayan mekan.

İl: Malatya
İlçesi:Battalgazi
Bulunduğu yer:Meydanbaşı
Kategorisi:Sivil Mimari Yapılar
Tescil Durumu:13.03.1993/1440
Koruma Derecesi:2.Grup Yapı
Yaptıran:
Yapım Tarihi:R.1335(m.1919)
Mimari Çağı:Son Osmanlı
Kadastral Durumu:
Pafta:L40-B1
Parsel:1857-1858
Son Restorasyon Durumu:2011 yılında Battalgazi Belediyesi tarafından restoresi başlatılmıştır.
Battalgazi İlçesi, Meydanbaşı Mahallesinde olan Poyrazlar konağının yapım yılı 1890 olduğu tahmin edilmektedir. Cumhuriyet’in kurulduğu yıllarda yörenin en güzel yapısı olduğu belirtilmektedir. Osmanlı son dönem sivil mimari eserlerinden olan Konağın, kimi kaynaklarda Rumi 1335 (M.1919) tarihinde yapıldığı yazmaktadır. Poyrazlar Konağının birçok özelliği, o dönemde yapılan binalarla mukayese edildiğinde, kullanım ve yaşam standardı yönünden yüksek bir yapı farklılığı ihtiva ettiği ortaya çıkar.
Konak, kerpiç, taş ve ahşap malzemeden yapılmış olup iki katlıdır. Ertunan Konağı kuzey-güney doğrultusunda dikdörtgen planlıdır. Yapının kuzey ve güney cepheden olmak üzere iki girişi vardır. Bina, 21x11m alan üzerindedir. Ahşap merdivenle çıkılan 1. Katta haremlik ve selamlık kısmı yer almaktadır. Ayrıca burada balkon şeklinde “Hayat“ adı verilen yazlık mekânlar da bulunmaktadır. Alt katta mutfak, kiler, samanlık gibi ihtiyaçları karşılayan mekânlar yer alır. Yapının sokağa bakan yüzünde artık fonksiyonu bulunmayan bir çeşme de yer almaktadır.Ortadan bölündüğünde, simetri bir yapı olan konak, her iki avlusunda birbirine benzer çeşme ve yalak taşı bulunmaktaydı. Yapılan tetkiklerde, avlusunda bulunan ayrı bir ekmek pişirme yeri, hamam (şimdi yıkılmış) olarak kullanılan bölüme ait kısımda, ısı dağıtımı yapan zemin altı, taban ısıtılması amacıyla, duman dolaşımının yapıldığı bir sistem konulduğu gözlenmiştir.
Ahşap işlemelere çok önem verilen bu yapıda, mutfak yapısı düzeni ahşap işlemeleriyle göze hitap eden bir gösterişte olup rahat hareket edilebilir bir mekân ve bitişiğinde yeterli büyüklükte kileri mevcuttur.
Kısmen tamir gören bu yapıda bazı özelliklerin muhafazası mümkün olmamıştır. Cumhuriyetin kurulduğu yıllarda okul olarak hizmet veren konak, Eski Malatya’nın ilk mektebi olarak bilinmektedir.
Bir süre iki ev olarak kullanılan, konağın korunması için 13.03.1993 Tarih ve 1440 sayılı tescil kararı alınmıştır.2011 yılında Battalgazi Belediyesi tarafından restore çalışması yapılmıştır. Günümüzde konağın restoresi tamamlanmış olup ” Mahalle Yaşam Müzesi” olarak projelendirilmiştir.

Ertunan (Poyraz) Konağı

Yaşanmışlıkların iç içe geçtiği, kültürel kimliğinin korunmuşluk öğesi, geçmiş ve geleceğin şimdiki zamanda buluştuğu yaşayan mekan.

Kanlı Kümbet

Selçuklu döneminden kalma mezar anıtı olup, Osmanlı döneminde suçluların infaz edildiği bir mekandır.

Arslantepe Höyük

5000 bin yıllık tarihi ile ilklere konu olmuş, günümüz medeniyetinin başlangıç noktası olarak değerlendirilen höyük...

Ulu Cami

Anadolu’ da bulunan ilk ve tek dört eyvanlı, Kubbesinde Süleyman mührü ve muhteşem çinileri bulunan, 800 yıllık tarihin izlerini taşıyan Cami.

Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı

Han duvarlarına sinmiş tarihin kokusunu, ticaret, bilim ve tarihin yollarının kesiştiği, Seyahatnamelere konu olan yaşanmışlıkları burada bulabilirsiniz.

Battalgazi Kale Surları

Roma imparatoru Trajanus MS.98-117 Malatya’nın ilk surlarını yaptırmıştır. Trajanus’un yaptırdığı surların önemi, şehrin gelişmesiyle birlikte Diocletianus MS.284-305 zamanında daha da artmıştır.

Beşkonaklar

Battalgazi İlçesi, Dernek Mahallesi, Sinema Caddesi, 23 numarada bulunan ev, tahminen 1935-1940 yıllarına aittir. Mimari çağı, Cumhuriyet dönemidir.

Sevserek Han

Han, Battalgazi İlçesine bağlı Yaygın Mahallesi sınırları içerisinde bulunmaktadır. Şehir merkezine 21 km uzaklıktadır. Batıya meyilli arazi üzerine güney-kuzey yönünde eş odaklı planda inşa edilmiştir.

Ak Minare Camii

Eski Malatya Kalesinin doğu cephesinde, surlarla arasından geçen Derme Deresi kenarında (h.980) 1572 tarihinde Zaim Yusuf oğlu Himmet bey tarafından yaptırılmıştır.

Edir & Bedir Türbesi

Battalgazi İlçesi Alacakapı Mahallesi, Atatürk Caddesi üzerinde, yatılı okul yanında, yolun hemen kenarındadır. İki mezar vardır. Yapısı sonradan ilave edilmiştir. Erkek çocuğu olmayan kadınlar, erkek çocuğu olsun diye ziyaret ederler.

Emir Ömer Bey Mescidi

Eski Malatya kalesinin kuzey cephesinde, "çatlak" denen eski mesire alanı mevkiinde, sur kapısı girişinde, içerisinde Emir Ömer bey yatırı olan küçük bir mescittir. Kesme taş ile yapılan bu mescit, giriş kapısı işlemeciliği ile Osmanlı mimarisinin tipik bir örneğidir.

Hırslı Baba

Battalgazi İlçesi, Meydanbaşı mahallesindeki Gazi ilköğretim okulu bahçesindedir. Türbesi yıkılmış olup mezar yeri durmaktadır.

Hötüm Dede

Battalgazi İlçesi Meydanbaşı mahallesinde, Halfetih minaresinin hemen yanındadır, bu türbede Nezir Gazi isminde bir yatır vardır. Battalgazi’nin soyundan geldiği rivayet edilir.

Kanlı Kümbet

Anıt mezar olarak yapılan bu eserin, mezar olması gereken kısmı günümüzde boştur. Meydanbaşı camisinin güneyinde yer almaktadır.

Kırkkardeşler Mezarlığı

Battalgazi döneminde, bu bölgede yapılan bir savaşta şehit düşen, Battalgazi’nin kırka yakın arkadaşının mezarlığıdır.

Namazgah

Türk İslam tarihinde bu tür yapılara çok sık rastlanmaktadır. Kalabalık yol güzergâhlarında, kervan ve konukların ya da kalabalık halk cemaatinin birlikte ibadet edebileceği böyle yerlere ihtiyaç duyularak yapılmıştır.

Nefise Hatun Kümbeti

Kanlı Kümbet’in hemen yukarısında aynı yol üzerindedir. Yapı şekli Kanlı Kümbet şeklinde ise de, yapı malzemesi değişiktir.

Sancaktar Mezarlığı

Sancaktar Mezarlığı şehir merkezinde, çevre yolu ve Battalgazi yolu arasındadır. Yaklaşık 250 yıllık bir mezarlık olduğu H.1188(m.1774) tarihli bir mezar taşından anlaşılmaktadır.

Sıddı Zeynep Kümbeti

Karahan mahallesinde, Karahan camii yakınında, tamamen kesme taştan, sekizgen köşeli, kubbesi bu sekizgeni tamamlar yapıda sivri bir piramit şeklinde yapılmıştır.

Sütlü Minare Camii ( Çermik Camii )

Şehir surlarının dışında, güney cephesine bitişik, Meydanbaşı caddesi yol kenarında, tek kubbeli, minareli küçük bir Osmanlı eseridir

Şahabe-i Kübra Medresesi

Battalgazi’de (Eski Malatya) Osmanlı döneminden önce yapılmış olan, çoğunluğunu Selçuklu eserlerinin teşkil ettiği yapılardan birisi de Şahabiyye-i Kübra ve Sugra medresesidir.

Atatürk Evi ve Etnoğrafya

Hüseyinbey Mahallesi’nde, Atatürk Anıtı ve İnönü(Hürriyet) Parkının karşısında yer alan, kesme taştan yapılmış 19.yüzyıl Osmanlı yapısıdır.

Bahri Camii

Ahşap tavanlı camilerden olup taş temel üzeri kerpiçle inşa edilmiştir. Caminin üstü toprak dam olup çok yakın bir dönemde bu toprak dam üzerine çatı ilave edilmiştir.

Venk Klisesi

Battalgazi İlçesi, Çamurlu Mahallesinde yer alan şehre 2 km mesafede bulunmaktadır. İbadet edilen ana bina ayaktadır. Kilisenin kuzey ve batı yönü tamamen yıkıktır. 12,5 x 6,90 m. ebadında dikdörtgen plana sahiptir.

Yeni Camii/Teze Camii (Hacı Yusuf Taş Camii)

Halk arasında Yeni anlamında Teze Cami denilmektedir. 03 Mart 1894 yılında Malatya’da meydana depremde büyük hasar gören Hacı Yusuf Taş Cami’nin yeniden yapılabilmesi için Sultan II. Abdülhamit tarafından on bin altın gönderilmiştir.

Ali Baba Türbesi

Battalgazi İlçe Eski Malatya girişinde, yolun sağında, aynı isimle zikredilen Ali Baba mezarlığının orta kısımlarında olan türbenin yapısı gösterişsiz, basit, yığma şeklindedir.

Halfetih Minaresi

Ulucami’nin yapım yılı ile aynı dönemlerde yapılmış olup mimari özellikleri de benzerdir. Bu durumda 13.yüzyılda yapıldığını söyleyebiliriz. Çevresinde bulunan bütün yapılar yıkılmıştır.

Tahtalı Minare ( Hafız Mustafa Paşa ) Camii

Battalgazi İlçesi, K. Mustafapaşa Mahallesi, Halep Caddesi üzerinde yer alan mülkiyeti Hafız Mustafa Paşa Vakfına ait Tahtalı Minare (Hafız Mustafa Paşa) Camii, yuvarlak kemerli, demir doğramalı olan kapı kanatları taş malzeme ile inşa edilmiştir.

Vaiz Ocağı Türbesi

Halk arasında; Vaiz Baba Adile Cami olarak ta bilinen bu eser 1301-1380 tarihleri arasında burada yaşamış olan Melik Sunullah ailesinin adıyla anılmaktadır.